خطاهای پژوهشی در مطالعات علوم پزشکی و نحوه کنترل آن­ها

  خطاهای پژوهشی در مطالعات علوم پزشکی و نحوه کنترل آن­ها     عبدالله خرمی مارکانی٭ [1] ، دکتر فریده یغمایی [2] ، حسین حبیب زاده [3]     تاریخ دریافت 2/1/89 تاریخ پذیرش 20/4/89     چکیده   پیش زمینه و هدف: یکی از اهداف مهم مطالعات پژوهشی به­خصوص در علوم پزشکی اندازه­گیری صحیح رخداد پیامدها است. متأسفانه باوجود دقت و تلاش فراوان جهت کاهش خطاهای مطالعات، آن­ها هرگز به­طور کامل از بین نمی­روند و در کلیه مراحل پژوهش از طراحی تا انتشار نتایج احتمال خطا وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی انواع خطاها و نحوه کنترل آن­ها در مطالعات علوم پزشکی می­باشد.   مواد و روش کار: دراین مطالعه، مرور جامع و عمیق با استفاده از شبکه جهان­گستر با کلیدواژه­های تورش، خطا، اعتبار، مخدوش کننده و مطالعات پژوهشی پزشکی در پایگاه داده­های ایرانی و بین المللی از جمله IranMedex ، IranDoc ، ScienceDirect , PubMed ، ProQuest و Ovid انجام گرفت.   یافته­ها: مرور متون نشان داد که خطاها در پژوهش­های علوم پزشکی ب ه­ دلیل اشتباه، تصادف، نمونه­گیری و تورش ایجاد می­شوند. جهت کاهش خطاهای مذکور توجه به دقت و اعتبار مطالعات الزامی است که با بکارگیری راهکارهای لازم می­توان دقت و اعتبار اندازه­گیری ­ها را بالا برده و به کاهش خطاهای پژوهش کمک نمود.   بحث و نتیجه­گیری: به پژوهشگران توصیه می­شود در مرحله طراحی پژوهش با انتخاب یک طرح پژوهش قوی، در مرحله انتخاب نمونه با تخصیص تصادفی، همسان­سازی، در مرحله اندازه­گیری با بی­خبرسازی مشاهده­گر یا مصاحبه­گر و معتبر و پایا نمودن ابزار پژوهشی و در مرحله آنالیز اطلاعات با استفاده از آنالیز آماری چند متغیره و طبقه­بندی می­توانند منابع احتمالی تورش را شناسایی و حذف نمایند.   کلید واژه­ها: مطالعه پزشکی، تورش، دقت، اعتبار، مخدوش کننده     فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره هشتم، شماره سوم، پاییز 1389، ص182-175   آدرس مکاتبه: تهران، خیابان شریعتی، روبروی حسینیه ارشاد، کوچه هدیه، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، واحد دانشجویان دکترای پرستاری، عبدالله خرمی مارکانی، تلفن: 9141640885 (98+)   Email: [email protected]     1 دانشجوی دکترای پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه(نویسنده مسئول)   2 دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی   3 دانشجوی دکترای پرستاری دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه